Etnofilologia kaszubska to kierunek to trudnej nazwie (podobnie jak helwetologia). Przymiotnik sugeruje nam, że są to studia związane z Kaszubami, ale czym jest „etnofilologia”? Czy warto studiować na tak wyjątkowym kierunku? Jakie zyskujemy po nim szanse? Na te i inne pytania postaram się pokrótce odpowiedzieć w poniższym artykule.
Etnofilologia kaszubska nie jest mi zupełnie obca – nie studiowałam co prawda na tym kierunku, ale miałam styczność z wieloma jego studentami. Dlaczego? Ponieważ kierunek ten prowadzony jest na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego (gdzie studiowałam) i zajęcia tych studentów odbywają się na tym samym piętrze, co zajęcia studentów filologii polskiej. Z „kaszubistami”, jak ich nazywaliśmy, porozmawiać można było na przerwach, mieliśmy też niekiedy łączone zajęcia. Artykuł ten nie jest więc przypadkowy – sama zastanawiałam się długo, na czym tak właściwie polegają ich studia i „po co się je studiuje”.
Etnofilologia kaszubska – opis kierunku
Zacznijmy może od kilku podstawowych faktów na temat tych studiów. Są one:
- prowadzone wyłącznie na Uniwersytecie Gdańskim,
- stacjonarne,
- bezpłatne,
- jedynie pierwszego stopnia,
- dostępne także dla tych, którzy nie umieją kaszubskiego,
- przygotowujące do pracy w szkole jako nauczyciel języka kaszubskiego.
Widać więc, że ze studiami tymi wiążą się już na samym starcie pewne ograniczenia. Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na to, że są to obecnie studia jedynie pierwszego stopnia. Być może w przyszłości prowadzącym ten kierunek uda się zorganizować również studia drugiego stopnia w tym zakresie, ale póki co taka opcja nie jest dostępna. Po ukończeniu etnofilologii kaszubskiej można mieć więc co najwyżej tytuł licencjata.
Żeby uzyskać tytuł wyższy, musimy kontynuować studia na innym kierunku. Dla niektórych może być to atut (wszak w ciągu 5 lat są w stanie wykształcić się w dwu różnych kierunkach), a dla niektórych ograniczenie i czynnik zniechęcający.
Drugą istotną cechą jest to, że studia te są wyłącznie stacjonarne. Atutem tego rozwiązania jest oczywiście ich bezpłatność – wszystkie studia stacjonarne na uczelniach publicznych są w Polsce darmowe. Niemniej jednak musimy liczyć się z tym, że studia na etnofilologii kaszubskiej będą wypełniały nam praktycznie cały tydzień. Na praktycznie wszystkich studiach stacjonarnych zajęcia prowadzone są przez 5 dni w tygodniu (od poniedziałku do piątku) i – wyłączając covidowe ograniczenia – odbywają się na uczelni.
To tyle, jeżeli chodzi o podstawowe aspekty teoretyczne. Spójrzmy teraz na to, czym tak właściwie są te studia, na czym polegają i jakimi obszarami badawczymi się interesują.
Etnofilologia kaszubska – co to jest?
Studia te skupiają się oczywiście na Kaszubach – nie tylko ich języku, ale także kulturze, literaturze czy historii. „Główny trzon kształcenia tworzy praktyczna nauka języka kaszubskiego wzbogacona o kształcenie kulturowe (wyjazdy w teren) i podstawowe wykształcenie filologiczne (językoznawstwo, literaturoznawstwo, poetyka). Uzupełnienie filologii historią Pomorza i wiedzą z zakresu nauk społecznych (wiedza o kulturze, socjologia, psychologia i pedagogika dla nauczycieli) tworzy unikatowy projekt edukacyjny„- czytamy w opisie kierunku na stronie UG.
Dzięki tym studiom można być przygotowanym do pracy w szkole (jako nauczyciel języka kaszubskiego) albo w instytucjach kultury, w których potrzebni są specjaliści od regionu. UG widzi absolwentów tego kierunku również jako „dziennikarzy w mediach lokalnych, działaczy kultury (pracownik domu kultury, animator życia społecznego, specjalista w urzędach administracji publicznej), edytorów, korektorów w redakcjach prasowych i w wydawnictwach”. Warto mieć na uwadze fakt, iż choć nacisk na tym kierunku kładziony jest na język kaszubski, to absolwenci etnofilologii równie sprawnie będą posługiwali się językiem polskim.
Dlaczego etnofilologia, a nie filologia?
Człon „etno” wskazuje nam na jakąś wartość dodaną, która ten kierunek charakteryzuje. Tradycyjna filologia opiera się na kształceniu w zakresie języka i literatury, natomiast w etnofilologii dodatkowym obszarem kształcenia jest także szeroko pojęta kultura. W tym zakresie przyszli kaszubiści mają przedmioty takie jak:
- wiedza o kulturze,
- historia Kaszubów,
- kultura kaszubska.
Etnofilologia kaszubska – przedmioty
Poza wymienionymi wyżej przedmiotami z zakresu historii i kulturoznawstwa, na etnofilologii kaszubskiej będziemy mieli także do czynienia z przedmiotami takimi jak:
- praktyczna nauka języka kaszubskiego,
- kultura żywego słowa,
- czytanie tekstów folkloru (warsztaty),
- czytanie długich tekstów
- gramatyka języka kaszubskiego – aspekt praktyczny,
- dzieje kaszubszczyzny literackiej,
- wiedza o historii języka kaszubskiego,
- literatura pomorska,
- historia literatury kaszubskiej.
Poza tym oczywiście w programie studiów są także przedmioty ogólne: wychowanie fizyczne, język obcy, wykład ogólnouczelnialny oraz seminarium licencjackie.
Etnofilologia kaszubska – rekrutacja
Na koniec przyjrzyjmy się temu, kto może dostać się na etnofilologię kaszubską. Rekrutacja przebiega w oparciu o konkurs świadectw dojrzałości. Znaczenie ma język polski (z mnożnikiem 0,5), język obcy (z mnożnikiem 0,2) oraz jeden przedmiot do wyboru spośród następujących: język kaszubski, historia, historia sztuki, WOS, filozofia, matematyka, geografia, fizyka/fizyka i astronomia, biologia, drugi język obcy, język łaciński i kultura antyczna. Język kaszubski można więc umieć i zdawać, by dostać się na etnofilologię kaszubską, ale nie jest to konieczne.
Limit studentów kierunku wynosi co roku 25 osób. W ubiegłych latach chętnych było:
- 2020/2021 – 69 chętnych, próg przyjęcia 75,80 pkt,
- 2019/2020 – 42 chętnych, próg przyjęcia 52,20 pkt,
- 2018/2019 – kierunek nieutworzony.
Widać, że liczba zainteresowanych kaszubistyką rośnie. Jak będzie w tym roku akademickim? Dowiemy się niebawem.
Źródło:
https://fil.ug.edu.pl/wydzial_filologiczny/instytuty/instytut_filologii_polskiej/etnofilologia_kaszubska/informacje_ogolne
