Przejdź do treści

Słowacki wdrapał się po ścianie piramidy Cheopsa?


Zwiedzanie piramid kojarzy nam się z wchodzeniem w ich głąb, schodzeniem w coraz to niższe poziomy i krypty. Patrząc na piramidy, raczej nie myślimy, by wdrapywać się po ich zewnętrznej stronie. Na taki pomysł wpadł jednak przed laty… wielki polski poeta – Juliusz Słowacki. 

Juliusz Słowacki na szczycie piramid

Skąd wiemy, że w istocie Słowacki wszedł na szczyt piramidy Cheopsa w Gizie? Sam dał temu dowody w swoich dwu wierszach.

W wierszu Piramidy opisuje sam proces wchodzenia na piramidę:

Ob­ró­ciw­szy się, czar­ne za­py­ta­łem gu­idy,
Gdzie — któ­rę­dy się idzie na szczyt pi­ra­mi­dy?
Po­ka­za­li mi lewy brzeg nie rów­no zla­ny
Z ciem­nej, nie­oświe­co­nej pro­mie­nia­mi ścia­ny.
Prze­mie­rzyw­szy, jak czy­nią po­dróż­ni roz­trop­ni,
Wiel­kość każ­de­go — mno­gość do prze­by­cia stop­ni,
Wie­dząc, jak się gro­bow­ce pod no­ga­mi kru­szą,
Ara­bom się od­da­łem cia­łem, Bogu du­szą.
(…)
W gło­wy za­wro­cie ju­żem nie po­mniał, gdzie idę,
I tak wsze­dłem na pierw­szą w świe­cie pi­ra­mi­dę.”

W wierszu zatytułowanym nieprzypadkowo Na szczycie piramid Słowacki poświadczył już, że ostatecznie wszedł na samą górę i stamtąd pisze swój kolejny wiersz.

Ja na głazie najwyższym… Chciałem zebrać wzrokiem
Cztery ściany spadzistym lecące potokiem
I nie mogłem ogarnąć — bo na to potrzeba       
Być słońcem — i na królów groby patrzeć z nieba

– pisze poeta w utworze. Stojąc więc na samym szczycie spogląda na piramidy tak, jakby sam był egipskim bogiem słońca – z góry. W utworze tym opisuje Słowacki z resztą widok roztaczający się właśnie ze szczytu piramidy Cheopsa, a widoku tego nie mógł poznać z innego źródła (na początku XIX wieku nie było jeszcze aparatów i fotografii). Musiał na szczyt piramidy wybrać się osobiście.

Co Słowacki robił w Egipcie?

Wiele osób może zastanawiać jednak samo to, jak w ogóle polski poeta w tamtych czasach znalazł się w Egipcie. Okazuje się, że był to bardzo popularny kierunek wyjazdów – młodość Juliusza zbiegła się z największymi odkryciami egiptologów. Do Egiptu najczęściej docierano wskutek uprzedniej wędrówki po innych południowoeuropejskich krajach.

Juliusz Słowacki po swojej egipskiej podróży, poza wierszami, pozostawił także spory (niedawno odkryty!) raptularz, w którym zapisywał swoje wrażenia z wycieczki oraz szkicował napotykane krajobrazy. Młody Słowacki pobierał naukę rysunku w szkole, stąd szkice wychodziły mu całkiem nieźle.

W Egipcie Juliusz przebywał jedynie 2 miesiące (listopad i grudzień). Jak sam twierdzi w swoim wierszu z podróży, nie wyjechał tam po to, by doznać olśnienia lub oczarować się obcą kulturą, a jedynie po to, by uciec przed polskim mrozem:

Ja w nieznane uciekam krainy południa
Przed ścigającą myślą – i mrozami grudnia

– napisał w wierszu Do Teofila Januszowskiego.

Wchodzenie na piramidy – czy jest legalne?

Kiedy teraz pomyślimy o tym, jak wygląda egipska turystyka, nie do pomyślenia jest fakt, że można byłoby przemknąć się obok strażników i wejść po ścianie piramidy aż na sam jej szczyt. Jak się jednak okazuje – takie ograniczenia są nakładane na turystów dopiero od niedawna.

„W czasach Słowackiego, i długo po nich, na piramidy wspinał się kto żyw: zwykli turyści, awanturnicy i uczeni. Opisów i ilustracji tego procederu, dziś zaka-zanego, zachowało się co niemiara.

– pisze Adam Łukaszewicz w swoim opracowaniu dotyczącym egipskiej podróży Słowackiego. Wtedy był to bardzo popularny sport, jednakże przez te peregrynacje piramidy do naszych czasów przetrwały jedynie w dość opłakanym stanie. Wiele kamieni bezpowrotnie się ukruszyło, przez co w ścianach egipskich piramid są spore wyręby. Taki proces zaobserwował podczas swojej podróży także Słowacki.

Szczę­śli­wy, kto ma­rzy
Pod li­ściem roz­ło­ży­stym tej sze­ro­kiej gru­szy,
Gdy la­wi­ną ka­mie­ni gro­bo­wiec się kru­szy
I spa­da z wiel­kim hu­kiem.

– pisał poeta w wierszu Piramidy. Obecnie z tego powodu wchodzenie na piramidy jest nielegalne – grozi za to 3 lata pozbawienia wolności.

Bibliografia

J. Słowacki, Do Teofila Januszowskiego, https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/do-teofila-januszewskiego.html.

Tegoż, Na szczycie piramid, https://pl.wikisource.org/wiki/Na_szczycie_piramid.

Tegoż, Piramidy, https://poezja.org/wz/Słowacki_Juliusz/23939/Piramidy.

A. Łukaszewicz, Rok 1836: Juliusz Słowacki pod piramidami, „Pamiętnik Literacki CIX”, 2018, z. 2, http://pamietnik-literacki.pl/wp-content/uploads/2019/07/6-Łukaszewicz.pdf.

Dodane przez: Dominika Byczek

Komentarze: 0

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Zajrzyj też tu