Przejdź do treści

R. Barthes – Śmierć autora


Prezentujemy zarys głównych myśli artykułu naukowego Rolanda Barthesa pt.: „Śmierć autora”, którego lektura jest zazwyczaj zalecana studentom filologii polskiej w ramach przedmiotu Teoria literatury. Tekst ma oczywiście charakter skrótowy i wybiórczy – zainteresowanym dokładniejszymi informacjami polecamy zapoznanie się z oryginałem pracy badacza, który jest dostępny w źródle podanym w bibliografii na końcu tekstu. 

Poniższy plik zawiera streszczenie artykułu w formie graficznej – idealne do wydruku i szybkiej powtórki. Pobierz notatkę w formacie pdf:

R. Barthes – Śmierć autora.pdf

Jeżeli cokolwiek z pliku wzbudza Twoje wątpliwości lub jest kwestia, której – mimo opisu – nie rozumiesz, zadaj pytanie w komentarzu. Odpowiemy maksymalnie w ciągu 24 godzin.

R. Barthes – Śmierć autora – streszczenie

W epokach przed Barthesem autor dzieła był w centrum uwagi. Dopiero Barthes „uśmiercił autora”, a wraz z jego śmiercią narodził się czytelnik. Barthes łączy typowego autora z krytykiem, czyli interpretatorem pracującym nad tekstem. Miał prawo nadrzędnie uznać, że jedna interpretacja jest najlepsza.

Spojrzenie na literaturę, kiedy autor żyje

W romantyzmie autor był w centrum uwagi – występował tak zwany kult jednostki. Ponadto autor był absolutnie utożsamiany z podmiotem. Scheda przetrwała do XX wieku i widoczne jest to we wszechobecnym biografizmie, krytyce literackiej, a nawet w wywiadach gazetowych z autorem.

Stąd przed Barthesem silnie miały się:

  • genetywizm – badania mogące wskazywać na źródło dzieła
  • psychologizm – geneza szukania w psychice autora

Autor-Bóg – szukano sensu, który tekstowi nadał sam autor.

Spojrzenie na literaturę, kiedy autor umiera

  • współcześnie – nieobecność autora w dziele (wytworze)
  • powrót literatury do pierwotnego sposobu myślenia – twórca średniowieczny lub ewangelista tylko zapisywał słowo objawione przez Boga
  • literatura ma naturę językową – nie mówi autor, a język

Środek ciężkości przesunięty na język – tekst się autopoziomuje i ujawniają się w nim znaczenia, o których autor by nie pomyślał. Autor nie żyje jako osobny człowiek, ale dla danego dzieła żyje tylko tyle, ile ono samo. Podmiot tekstowy trwa tylko tu i teraz i jest skryptorem. Za tekstem nie stoi zatem cały człowiek, ale ręka, która mechanicznie zapisuje tekst.

Tekst jako:

  • tkanka cytatów – skoro tekst jest tylko przepisaniem i kopią, to nic nie jest całkiem nowe
  • antygenetywizm – skoro wszystko jest cytatem czegoś innego, to na próżno szukać źródła

Brak autorytetu autora, dlatego też tekst można interpretować zupełnie dowolnie – swoboda leży po stronie czytelnika.

Skutki uśmiercenia autora

Roland Barthes wyodrębnił cztery skutki uśmiercenia autora:

  1. Narodziny czytelnika.
  2. Absolutyzacja kategorii czytelnika jako instancji nadającej dziełu (podczas lektury) sens i znaczenie.
  3. Bezużyteczność rozszyfrowania tekstu.
  4. Unieważnienie krytyki.

Następując po autorze skryptor nie dzieli już z nim jego pragnień, kaprysów, wrażeń, lecz tylko ogromny słownik, z którego czerpie swój sposób pisania nieznający kresu.


Bibliografia:

Barthes R., Śmierć autora, „Teksty Drugie” 1999, nr 1–2 , s. 247–251.

Dodane przez: Dominika Byczek

Komentarze: 0

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Zajrzyj też tu