Samogłoska „e” we współczesnym języku polskim może pochodzić z bardzo wielu źródeł. Czasami jej obecność uzasadniona jest rozwojem historycznym danej głoski, a czasami wynika z zapożyczenia wyrazu z języka obcego. Na przykładach omawiamy możliwe źródła samogłoski „e” w polszczyźnie.
Poniższy plik zawiera kompletny opis rozwoju polskiej ortografii. Pobierz notatkę w formacie pdf:
Pochodzenie samogłoski e w polszczyźnie.pdf
Jeżeli cokolwiek z pliku wzbudza Twoje wątpliwości lub jest kwestia, której – mimo opisu – nie rozumiesz, zadaj pytanie w komentarzu. Odpowiemy maksymalnie w ciągu 24 godzin.
Pochodzenie samogłoski „e” – źródła
Obecność samogłoski „e” w wyrazie może być między innymi skutkiem:
- zapożyczenia wyrazu z języka obcego i przejęcia tej głoski do własnego języka,
- rozwoju sontantu l’ miękkiego,
- z kontrakcji (ściągnięcia dwu samogłosek),
- z jać (głoski, która już wyginęła, a która pochodzić mogła na przykład z przegłosu),
- wokalizacji jeru mocnego,
- analogicznego „e” ruchomego,
- nieumotywowanej historycznie alternacji,
- rozwoju sonantu l twardego (po tylnojęzykowej),
- historycznego przejścia grup -ir, -yr w -er.
Pochodzenie samogłoski „e” w języku polskim – notatka
Bibliografia:
K. Długosz-Kurczabowa, S. Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 2001.
skąd pochodzi ą? w wyrazie np piszą, oraz ,,j” z wyrazu ojciec?
Głoska ą pochodzić może z wielu źródeł, więcej na temat genezy nosówek w polszczyźnie znajdziesz tutaj: http://dominikabyczek.pl/geneza-alternacji-ae-w-jezyku-polskim-przyklady/. W kwestii ojca natomiast – tu trzeba prześledzić cały proces rozwoju tego wyrazu, w prasłowiańszczyźnie *otьcь, a więc w odmianie otca, otcu, potem zmienione na oćca, oćcu, a dopiero potem (w XVI wieku) zamiast „ć” pojawiło się „j”.