Prezentujemy zarys głównych myśli artykułu naukowego Małgorzaty Czermińskiej pt.: „Autor jako producent”, którego lektura jest zazwyczaj zalecana studentom filologii polskiej w ramach przedmiotu Teoria literatury. Tekst ma oczywiście charakter skrótowy i wybiórczy – zainteresowanym dokładniejszymi informacjami polecamy zapoznanie się z oryginałem pracy badacza, który jest dostępny w źródle podanym w bibliografii na końcu tekstu.
Poniższy plik zawiera streszczenie artykułu w formie graficznej – idealne do wydruku i szybkiej powtórki. Pobierz notatkę w formacie pdf:
M. Czermińska – Autobiograficzny trójkąt.pdf
Jeżeli cokolwiek z pliku wzbudza Twoje wątpliwości lub jest kwestia, której – mimo opisu – nie rozumiesz, zadaj pytanie w komentarzu. Odpowiemy maksymalnie w ciągu 24 godzin.
M. Czermińska – Autobiograficzny trójkąt – streszczenie
Małgorzata Czermińska wydziela trzy modele autobiografizmu.
Modele autobiografizmu
1) Świadectwo – postawa ekstrawertywna:
- świadek osobiście uczestniczący w zdarzeniach
- dokładny przekaz zaobserwowanych faktów, zaobserwowanych rozmów
- relacja epicka, centrum: to, co przedstawione
Relacja: „ja” – świat
2) Wyznanie – postawa intrawertywna
- sięganie di głębin duszy
- „ja” przypomina to „ja” liryczne z poezji
- proces samopoznania
- postawa egotyczna lub narcystyczna
Relacja: „ja” – „ja”
3) Wyzwanie – rzucone czytelnikowi
- pierwsza realizacja: dziennik Gombrowicza
- rewolucyjne odkrycie – wynajduje taki rodzaj autobiograficznej narracji, że nie dominuje w niej ani świat, ani „ja” – dominuje tylko zwracanie się do „ty”
Relacja: „ja” – „ty”
Wymienność postaw w obrębie jednego gatunku:
- Dziennik bez głosek – A. Wata
- Wspomnienia starobielskie – Józefa Czapskiego
Źródła retoryczne tych trzech postaw (świadectwa, wyznania, wyzwania):
- o tym, że na mowę składają się trzy elementy (mówca, adresat, przedmiot mowy) mówił już Arystoteles
- poszerzał to Buhler i analizował Jakobson
Arystoteles – trzy bieguny perswazji:
- Ethos – na osobę mówiącego
- Pathos – na poruszenie słuchaczy
- Logos – w mowie
Bibliografia:
Czermińska M., Autobiograficzny trójkąt: świadectwo, wyznanie i wyzwanie, [w:] eadem, Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie, Kraków 2000.
